ห้องสมุดในฝัน

ห้องสมุดในฝัน สร้างสรรค์สังคมการอ่านของชุมชนวลัยลักษณ์ โดย ฉัตรพงศ์ ชูแสงนิล

“คนที่อ่านหนังสือในห้องสมุด ไม่ใช่คนล้าสมัย แต่เป็นคนทันสมัย” วลีสั้นๆที่ปรากฏอยู่ในหนังสือเล่มหนึ่ง ที่ข้าพเจ้าได้เคยอ่านนั้น วลีนี้ทำให้ข้าพเจ้าฉุกคิดขึ้น และเล็งเห็นความสำคัญของแหล่งเรียนรู้ ที่หลายคนคิดว่าเป็นแหล่งความรู้ที่น่าเบื่อ ที่เต็มไปด้วยหนังสือที่เก่าเก็บ กับสีหน้าบึ้งตึงของผู้ให้บริการ ความสำคัญของแหล่งเรียนรู้ที่ได้ชื่อว่า “ห้องสมุด” เปรียบเสมือนขุมทรัพย์ทางปัญญาที่ล้ำค่า เพื่อพัฒนาคุณภาพทางความรู้ ของคนที่มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ สร้างความจรรโลงใจให้แก่ผู้อ่าน เป็นคลังความรู้ที่สร้างความเจริญ เพราะที่สุดของความเจริญของชาติคือความฉลาดของคนในชาติ ซึ่งความรู้ที่ได้ล้วนมาจากการอ่าน และการเรียนรู้ของบุคคล “การเรียนรู้ไม่มีที่สิ้นสุด” คำนี้ก็คงยังใช้ได้และไม่ล้าสมัย เพราะการเรียนรู้ มีทุกที่ทุกเวลา โดยมีเป้าหมายเพื่อให้รู้ และเข้าใจ จนสามารถนำความรู้นั้น ไปปฏิบัติได้ ห้อง สมุดจึงมีส่วนสำคัญในการแสวงหาความรู้ของบุคคลได้ทุกเพศ ทุกวัย เมื่อกล่าวถึงห้องสมุดในฝัน...หากความฝันเมื่อตื่นขึ้นมาเป็นเพียงนามธรรม ที่ไม่สามารถจับต้องได้ แต่ในทางกลับกันห้องสมุดในฝันอาจจะไม่เป็นเช่นนั้น ห้องสมุดในทัศนะของข้าพเจ้า อยากให้ห้องสมุดเป็นแหล่งเรียนรู้ เป็นอุทยานแห่งการเรียนและการแสวงหาปัญญา เป็นแหล่งเติมเต็มความรู้และความคิดให้แก่บุคคล เป็นห้องสมุดที่มีชีวิตสามารถเรียนรู้ได้อย่างไม่มีที่สิ้นสุด

หาก จะกล่าวว่าบรรยากาศแห่งการเปิดโลกทัศน์ทางปัญญาไม่ใช่สิ่งสำคัญในการเรียน รู้ก็อาจจะกล่าวผิดไปจากความเป็นจริง การเรียนรู้ที่ดีและมีประสิทธิภาพเกิดจากบรรยากาศในการเรียนรู้ที่เหมาะสม มีบรรยากาศเป็นธรรมชาติในห้องสมุด ใบไม้สีเขียวตัดกับโทนสีเรียบของห้องสมุดดูแล้วผ่อนคลายสบายตา มีเสียงน้ำตกเคล้าคลอในขณะนั่งอ่านหนังสือ เมื่อหลับตาก็สัมผัสกับบรรยากาศแห่งความผ่อนคลายเสมือนอยู่ท่ามกลางธรรมชาติ ใช้แสงจากภายนอกให้เกิดความสว่างเพียงพอ เพื่อลดการใช้ไฟฟ้าพร้อมทั้งยังช่วยลดภาวะโลกร้อนอีกทางหนึ่ง มีมุมพักผ่อนอ่านหนังสือที่เหมาะสม มีห้องคอมพิวเตอร์ หรือโซนการค้นคว้าข้อมูลทางอิเล็กทรอนิกส์ หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ ฐานข้อมูลที่ให้บริการหลากหลายสาขาวิชา รวมไปถึงสื่อประสม ที่สนับสนุนการเรียนรู้ มีห้องอ่านหนังสือ และห้องที่ใช้งานร่วมกันเป็นกลุ่ม มีมุมอาหารและเครื่องดื่มที่ช่วยเติมแต่งบรรยากาศให้เหมาะสมแก่การเรียนรู้ มากขึ้น มีมุมสำหรับเด็กๆ ถึงแม้ศูนย์บรรณสารฯ จะเป็นห้องสมุดระดับอุดมศึกษาก็ตามแต่เพื่อให้บริการเด็กๆและชุมชนวลัย ลักษณ์ ทำให้พวกเขาเกิดการเรียนรู้เพิ่มขึ้น มีพื้นที่ ที่สามารถใช้เสียงได้ เพื่อไม่ให้เป็นการรบกวนผู้ที่ต้องการความเงียบสงบที่ใช้ความคิดอยู่กับตัว อักษรและจินตนาการที่โลดแล่นไปกับหนังสือ มีทรัพยากรสารสนเทศที่ทันสมัยตลอดเวลา โดยหนังสือเก่าก็ไม่ทิ้งเพราะมีคุณค่าทางประวัติศาสตร์ แสดงถึงวัฒนธรรม วิถีชีวิต ความเป็นอยู่ ที่ถ่ายทอดลงมาเป็นตัวหนังสือ และสิ่งที่ขาดเสียไม่ได้ในห้องสมุด คือการบูรณาการเทคโนโลยีสารสนเทศมาใช้ในระบบงานห้องสมุดเพื่อให้ห้องสมุดตอบ สนองความต้องการของนักอ่านนักคิดได้มากขึ้น คือการใช้ระบบ RFID ในการยืมคืนทรัพยากรสารสนเทศเพื่อลดภาระงานแก่บรรณารักษ์ในการบริการเพราะเมื่อใช้ RFID สามารถ ที่จะยืมคืนได้เอง สร้างจุดคืนหนังสืออัตโนมัติตามสถานที่ที่ใกล้ผู้ใช้บริการ ห้องสมุดจะเป็นห้องสมุดแบบอิเล็กทรอนิกส์คือประกอบด้วย ระบบห้องสมุดอัตโนมัติ ระบบห้องสมุดดิจิทัล และระบบห้องสมุดเสมือนเพื่อบริการให้แก่ผู้ใช้บริการ ถึงแม้จะมีระบบห้องสมุดอิเล็กทรอนิกส์แต่บทบาทการเป็นแหล่งเรียนรู้สารสนเทศ ที่สามารถจับต้องได้ก็ยังคงอยู่ โดยใช้เทคโนโลยีสารสนเทศเข้าช่วยในการบริการของห้องสมุด ตั้งแต่ก้าวแรกที่เปิดประตูเข้ามาจนออกจากห้องสมุดด้วยความตื่นตาและประทับ ใจของการนำเทคโนโลยีมาใช้ เทคโนโลยีที่ทันสมัยจะสามารถช่วยเพิ่มภาพลักษณ์ให้กับห้องสมุดอีกทางหนึ่ง กล่าวคือนอกจากจะใช้ระบบ RFID ในการจัดการบริหารงานห้องสมุดแล้ว งานเทคนิคที่ทำให้ห้องสมุดน่าสนใจมากขึ้นคือ รูปภาพบนฝาผนังสามารถที่จะเคลื่อนไหวได้ด้วยเทคโนโลยีระบบสัมผัส เช่นเมื่อเดินเข้าไปใกล้รูปภาพที่แสดงปกติก็สามารถเคลื่อนไหวได้โดยอาศัย เทคโนโลยีมัลติมีเดียในการช่วย ราวกับเดินในห้องสมุดภาพยนตร์พ่อมดแฮรี่ พอตเตอร์ รูปภาพที่จัดแสดงสามารถมีปฏิสัมพันธ์กับผู้ใช้บริการสร้างความตื่นตาตื่นใจ อีกรูปแบบหนึ่งและเพื่อเพิ่มทัศนะในการเรียนรู้ ห้อง สมุดจะต้องมีระบบการค้นคืนทรัพยากรสารสนเทศที่ทันสมัย นอกเหนือจากแสดงรายการบรรณานุกรมแล้วยังสามารถแสดงสารบัญเนื้อหาให้กับผู้ อ่านได้เพื่อให้ผู้อ่านได้รู้ว่าสารสนเทศที่สืบค้นตรงกับความต้องการของตน หรือไม่ สิ่งสำคัญที่สุดนอกเหนือจากส่วนต่างๆ ผู้ใช้สามารถเข้าถึงทรัพยากรสารสนเทศของห้องสมุดได้อย่างสะดวกรวดเร็ว และมีประสิทธิภาพ ผู้ให้บริการยิ้มแย้มแจ่มใส ยินดีที่จะให้บริการ เมื่อนำเทคโนโลยีที่ทันสมัยมาช่วยในงานห้องสมุด ทำให้มีบริการหลากหลายรูปแบบและทำให้ผู้ใช้ชื่นชอบ เกิดทัศนคติที่ดีต่อห้องสมุดและเข้าใช้ห้องสมุดอย่างต่อเนื่อง เกิดการกระตุ้นในการอ่านนอกเหนือจากใช้สารสนเทศในการทำรายงานแล้ว ยังแสวงหาความรู้เพิ่มเติมให้กับตนเอง สร้างสรรค์สังคมแห่งการรักการอ่านมากขึ้น สถิติการอ่านหนังสือของคนไทยจะได้เพิ่มขึ้นตามไปด้วยเป็นลำดับ ห้องสมุดจะได้เป็นห้องสมุดที่มีชีวิต มีการเคลื่อนไหวตามจินตนาการของผู้อ่าน

สังคม การอ่านสามารถสร้างได้จากความประทับใจและทัศนคติของนักอ่าน นักจินตนาการ ที่มีต่อห้องสมุด เพราะห้องสมุดทำให้สังคมมีชีวิต ชีวิตที่เกิดการเรียนรู้จากการอ่าน ซึ่งแหล่งการเรียนรู้ที่มีความทันสมัยทางด้านเทคโนโลยีสารสนเทศในการค้นคว้า หาข้อมูล มีหนังสือที่ดีๆให้บริการ จึงเป็นแหล่งจูงใจให้ผู้อ่านแวะเวียนมาแสวงหาความรู้ สร้างสรรค์สังคมรักการอ่านของวลัยลักษณ์แห่งนี้ หากความฝันของข้าพเจ้าที่อยากให้ศูนย์บรรณสารและสื่อการศึกษา เป็นห้องสมุดในฝันที่เป็นความจริง และเมื่อตื่นจากความฝันข้าพเจ้า อาจารย์ เพื่อนนักศึกษาและบุคคลากร ก็พร้อมที่จะได้เรียนรู้และสร้างสรรค์สังคมแห่งการอ่านของวลัยลักษณ์แห่งนี้ ต่อไป ตราบเท่าการเรียนรู้แห่งชีวิตจะจบลง

ขอขอบคุณ ผศ.ดร.อรรจน์ บัณฑิตย์, ผศ.ดิชิตชัย เมตตาริกานนท์, อาจารย์สิริวัจนา แก้วผนึก

ที่ทำให้ข้าพเจ้าเกิดแรงบันดาลใจในการเขียนเรียงความ (รางวัลชมเชย เรียงความงาน Book Fair WU 2552)

โพสต์เมื่อ 31st January 2010 โดย Chatpong Chusangnin

ขอขอบคุณhttp://codexarticle.blogspot.com/2010/01/blog-post_30.html