ห้องสมุดในฝัน

ห้องสมุดในฝัน สร้างสรรค์สังคมการอ่านของชุมชนวลัยลักษณ์ โดย ฉัตรพงศ์ ชูแสงนิล

“คนที่อ่านหนังสือในห้องสมุด ไม่ใช่คนล้าสมัย แต่เป็นคนทันสมัย” วลีสั้นๆที่ปรากฏอยู่ในหนังสือเล่มหนึ่ง ที่ข้าพเจ้าได้เคยอ่านนั้น วลีนี้ทำให้ข้าพเจ้าฉุกคิดขึ้น และเล็งเห็นความสำคัญของแหล่งเรียนรู้ ที่หลายคนคิดว่าเป็นแหล่งความรู้ที่น่าเบื่อ ที่เต็มไปด้วยหนังสือที่เก่าเก็บ กับสีหน้าบึ้งตึงของผู้ให้บริการ ความสำคัญของแหล่งเรียนรู้ที่ได้ชื่อว่า “ห้องสมุด” เปรียบเสมือนขุมทรัพย์ทางปัญญาที่ล้ำค่า เพื่อพัฒนาคุณภาพทางความรู้ ของคนที่มีความคิดริเริ่มสร้างสรรค์ สร้างความจรรโลงใจให้แก่ผู้อ่าน เป็นคลังความรู้ที่สร้างความเจริญ เพราะที่สุดของความเจริญของชาติคือความฉลาดของคนในชาติ ซึ่งความรู้ที่ได้ล้วนมาจากการอ่าน และการเรียนรู้ของบุคคล “การเรียนรู้ไม่มีที่สิ้นสุด” คำนี้ก็คงยังใช้ได้และไม่ล้าสมัย เพราะการเรียนรู้ มีทุกที่ทุกเวลา โดยมีเป้าหมายเพื่อให้รู้ และเข้าใจ จนสามารถนำความรู้นั้น ไปปฏิบัติได้ ห้อง สมุดจึงมีส่วนสำคัญในการแสวงหาความรู้ของบุคคลได้ทุกเพศ ทุกวัย เมื่อกล่าวถึงห้องสมุดในฝัน...หากความฝันเมื่อตื่นขึ้นมาเป็นเพียงนามธรรม ที่ไม่สามารถจับต้องได้ แต่ในทางกลับกันห้องสมุดในฝันอาจจะไม่เป็นเช่นนั้น ห้องสมุดในทัศนะของข้าพเจ้า อยากให้ห้องสมุดเป็นแหล่งเรียนรู้ เป็นอุทยานแห่งการเรียนและการแสวงหาปัญญา เป็นแหล่งเติมเต็มความรู้และความคิดให้แก่บุคคล เป็นห้องสมุดที่มีชีวิตสามารถเรียนรู้ได้อย่างไม่มีที่สิ้นสุด

หาก จะกล่าวว่าบรรยากาศแห่งการเปิดโลกทัศน์ทางปัญญาไม่ใช่สิ่งสำคัญในการเรียน รู้ก็อาจจะกล่าวผิดไปจากความเป็นจริง การเรียนรู้ที่ดีและมีประสิทธิภาพเกิดจากบรรยากาศในการเรียนรู้ที่เหมาะสม มีบรรยากาศเป็นธรรมชาติในห้องสมุด ใบไม้สีเขียวตัดกับโทนสีเรียบของห้องสมุดดูแล้วผ่อนคลายสบายตา มีเสียงน้ำตกเคล้าคลอในขณะนั่งอ่านหนังสือ เมื่อหลับตาก็สัมผัสกับบรรยากาศแห่งความผ่อนคลายเสมือนอยู่ท่ามกลางธรรมชาติ ใช้แสงจากภายนอกให้เกิดความสว่างเพียงพอ เพื่อลดการใช้ไฟฟ้าพร้อมทั้งยังช่วยลดภาวะโลกร้อนอีกทางหนึ่ง มีมุมพักผ่อนอ่านหนังสือที่เหมาะสม มีห้องคอมพิวเตอร์ หรือโซนการค้นคว้าข้อมูลทางอิเล็กทรอนิกส์ หนังสืออิเล็กทรอนิกส์ ฐานข้อมูลที่ให้บริการหลากหลายสาขาวิชา รวมไปถึงสื่อประสม ที่สนับสนุนการเรียนรู้ มีห้องอ่านหนังสือ และห้องที่ใช้งานร่วมกันเป็นกลุ่ม มีมุมอาหารและเครื่องดื่มที่ช่วยเติมแต่งบรรยากาศให้เหมาะสมแก่การเรียนรู้ มากขึ้น มีมุมสำหรับเด็กๆ ถึงแม้ศูนย์บรรณสารฯ จะเป็นห้องสมุดระดับอุดมศึกษาก็ตามแต่เพื่อให้บริการเด็กๆและชุมชนวลัย ลักษณ์ ทำให้พวกเขาเกิดการเรียนรู้เพิ่มขึ้น มีพื้นที่ ที่สามารถใช้เสียงได้ เพื่อไม่ให้เป็นการรบกวนผู้ที่ต้องการความเงียบสงบที่ใช้ความคิดอยู่กับตัว อักษรและจินตนาการที่โลดแล่นไปกับหนังสือ มีทรัพยากรสารสนเทศที่ทันสมัยตลอดเวลา โดยหนังสือเก่าก็ไม่ทิ้งเพราะมีคุณค่าทางประวัติศาสตร์ แสดงถึงวัฒนธรรม วิถีชีวิต ความเป็นอยู่ ที่ถ่ายทอดลงมาเป็นตัวหนังสือ และสิ่งที่ขาดเสียไม่ได้ในห้องสมุด คือการบูรณาการเทคโนโลยีสารสนเทศมาใช้ในระบบงานห้องสมุดเพื่อให้ห้องสมุดตอบ สนองความต้องการของนักอ่านนักคิดได้มากขึ้น คือการใช้ระบบ RFID ในการยืมคืนทรัพยากรสารสนเทศเพื่อลดภาระงานแก่บรรณารักษ์ในการบริการเพราะเมื่อใช้ RFID สามารถ ที่จะยืมคืนได้เอง สร้างจุดคืนหนังสืออัตโนมัติตามสถานที่ที่ใกล้ผู้ใช้บริการ ห้องสมุดจะเป็นห้องสมุดแบบอิเล็กทรอนิกส์คือประกอบด้วย ระบบห้องสมุดอัตโนมัติ ระบบห้องสมุดดิจิทัล และระบบห้องสมุดเสมือนเพื่อบริการให้แก่ผู้ใช้บริการ ถึงแม้จะมีระบบห้องสมุดอิเล็กทรอนิกส์แต่บทบาทการเป็นแหล่งเรียนรู้สารสนเทศ ที่สามารถจับต้องได้ก็ยังคงอยู่ โดยใช้เทคโนโลยีสารสนเทศเข้าช่วยในการบริการของห้องสมุด ตั้งแต่ก้าวแรกที่เปิดประตูเข้ามาจนออกจากห้องสมุดด้วยความตื่นตาและประทับ ใจของการนำเทคโนโลยีมาใช้ เทคโนโลยีที่ทันสมัยจะสามารถช่วยเพิ่มภาพลักษณ์ให้กับห้องสมุดอีกทางหนึ่ง กล่าวคือนอกจากจะใช้ระบบ RFID ในการจัดการบริหารงานห้องสมุดแล้ว งานเทคนิคที่ทำให้ห้องสมุดน่าสนใจมากขึ้นคือ รูปภาพบนฝาผนังสามารถที่จะเคลื่อนไหวได้ด้วยเทคโนโลยีระบบสัมผัส เช่นเมื่อเดินเข้าไปใกล้รูปภาพที่แสดงปกติก็สามารถเคลื่อนไหวได้โดยอาศัย เทคโนโลยีมัลติมีเดียในการช่วย ราวกับเดินในห้องสมุดภาพยนตร์พ่อมดแฮรี่ พอตเตอร์ รูปภาพที่จัดแสดงสามารถมีปฏิสัมพันธ์กับผู้ใช้บริการสร้างความตื่นตาตื่นใจ อีกรูปแบบหนึ่งและเพื่อเพิ่มทัศนะในการเรียนรู้ ห้อง สมุดจะต้องมีระบบการค้นคืนทรัพยากรสารสนเทศที่ทันสมัย นอกเหนือจากแสดงรายการบรรณานุกรมแล้วยังสามารถแสดงสารบัญเนื้อหาให้กับผู้ อ่านได้เพื่อให้ผู้อ่านได้รู้ว่าสารสนเทศที่สืบค้นตรงกับความต้องการของตน หรือไม่ สิ่งสำคัญที่สุดนอกเหนือจากส่วนต่างๆ ผู้ใช้สามารถเข้าถึงทรัพยากรสารสนเทศของห้องสมุดได้อย่างสะดวกรวดเร็ว และมีประสิทธิภาพ ผู้ให้บริการยิ้มแย้มแจ่มใส ยินดีที่จะให้บริการ เมื่อนำเทคโนโลยีที่ทันสมัยมาช่วยในงานห้องสมุด ทำให้มีบริการหลากหลายรูปแบบและทำให้ผู้ใช้ชื่นชอบ เกิดทัศนคติที่ดีต่อห้องสมุดและเข้าใช้ห้องสมุดอย่างต่อเนื่อง เกิดการกระตุ้นในการอ่านนอกเหนือจากใช้สารสนเทศในการทำรายงานแล้ว ยังแสวงหาความรู้เพิ่มเติมให้กับตนเอง สร้างสรรค์สังคมแห่งการรักการอ่านมากขึ้น สถิติการอ่านหนังสือของคนไทยจะได้เพิ่มขึ้นตามไปด้วยเป็นลำดับ ห้องสมุดจะได้เป็นห้องสมุดที่มีชีวิต มีการเคลื่อนไหวตามจินตนาการของผู้อ่าน

สังคม การอ่านสามารถสร้างได้จากความประทับใจและทัศนคติของนักอ่าน นักจินตนาการ ที่มีต่อห้องสมุด เพราะห้องสมุดทำให้สังคมมีชีวิต ชีวิตที่เกิดการเรียนรู้จากการอ่าน ซึ่งแหล่งการเรียนรู้ที่มีความทันสมัยทางด้านเทคโนโลยีสารสนเทศในการค้นคว้า หาข้อมูล มีหนังสือที่ดีๆให้บริการ จึงเป็นแหล่งจูงใจให้ผู้อ่านแวะเวียนมาแสวงหาความรู้ สร้างสรรค์สังคมรักการอ่านของวลัยลักษณ์แห่งนี้ หากความฝันของข้าพเจ้าที่อยากให้ศูนย์บรรณสารและสื่อการศึกษา เป็นห้องสมุดในฝันที่เป็นความจริง และเมื่อตื่นจากความฝันข้าพเจ้า อาจารย์ เพื่อนนักศึกษาและบุคคลากร ก็พร้อมที่จะได้เรียนรู้และสร้างสรรค์สังคมแห่งการอ่านของวลัยลักษณ์แห่งนี้ ต่อไป ตราบเท่าการเรียนรู้แห่งชีวิตจะจบลง

ขอขอบคุณ ผศ.ดร.อรรจน์ บัณฑิตย์, ผศ.ดิชิตชัย เมตตาริกานนท์, อาจารย์สิริวัจนา แก้วผนึก

ที่ทำให้ข้าพเจ้าเกิดแรงบันดาลใจในการเขียนเรียงความ (รางวัลชมเชย เรียงความงาน Book Fair WU 2552)

โพสต์เมื่อ 31st January 2010 โดย Chatpong Chusangnin

ขอขอบคุณhttp://codexarticle.blogspot.com/2010/01/blog-post_30.html 

ห้องสมุดมีชีวิต

ห้องสมุดมีชีวิต (Living library)

ห้องสมุดมีชีวิต (Living library) หมายถึง ห้องสมุดที่มีการบริหารจัดการทรัพยากรสารสนเทศให้ทันสมัยครบถ้วน สอดคล้องกับความต้องการของผู้ใช้บริการ เพื่อสร้างสังคมแห่งการเรียนรู้ และสร้างนิสัยรักการอ่านยั่งยืนสำหรับทุกเพศทุกวัย ด้วยบรรยากาศที่มีชีวิตชีวา มีการใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสมในการเรียนรู้ สามารถเข้าถึงสารสนเทศได้อย่างรวดเร็ว มีบริการและกิจกรรมส่งเสริมการอ่าน และการเรียนรู้อย่างต่อเนื่องตลอดชีวิต
รูปแบบของห้องสมุดมีชีวิต
การจัดห้องสมุดให้มีชีวิตชีวา มีการเคลื่อนไหว และมีความก้าวหน้าอย่างมีคุณภาพนั้นมีแนวทางการจัดห้องสมุดในมิติต่างๆ ดังนี้

1. ห้องสมุดที่เน้นมิติ “ผู้เรียนสำคัญที่สุด” ซึ่งมีแนวคิดว่า ผู้เรียนจะสามารถเรียนรู้ประสบผลสำเร็จได้ จะต้องได้รับการสนับสนุนจากบุคคลที่เกี่ยวข้องตามภารกิจและหน้าที่ จึงควรดำเนินการจัดสภาพอันพึงประสงค์เพื่อให้บริการที่ดีที่สุดสำหรับผู้ เรียนได้ใช้เป็นแหล่งเรียนรู้พัฒนาศักยภาพตนเองสูงสุด โดยการดำเนินงานตามมาตรฐานที่กำหนดทั้งด้านปริมาณและคุณภาพ

2. ห้องสมุดที่เน้นมิติ “แห่งภูมิปัญญาไทย” มีแนวคิดว่าห้องสมุดโรงเรียนเป็นแหล่งการเรียนรู้ที่ช่วยในการพัฒนาคุณภาพ ชีวิต พัฒนางานและอาชีพ ตลอดจนการศึกษาอย่างต่อเนื่องห้องสมุดต้องรวบรวม อนุรักษ์ และให้บริการภูมิปัญญาไทย ภูมิปัญญาท้องถิ่น และวัฒนธรรมไทย

3. ห้องสมุดที่เน้นมิติ “สะดวกใช้” ในรูปของห้องสมุดอัตโนมัติและห้องสมุดดิจิตอล

4. ห้องสมุดที่เน้นมิติ “สุนทรียภาพ” สุนทรียภาพเป็นสิ่งหนึ่งที่จะทำให้คนเป็นคนที่สมบูรณ์ ทำให้คนเกิดความซาบซึ้ง มองเห็นคุณค่าของความดีงาม มีจิตใจสงบ มีสมาธิ มีจินตนาการ สามารถพัฒนาความคิดสร้างสรรค์ผลงานใหม่ๆ ให้เกิดขึ้นอย่างต่อเนื่อง การพัฒนาสุนทรียภาพมีวิธีการ
ขอขอบคุณ  http://choosakul.blogspot.com/2012/09/living-library.html

เปิดหนังสือคือเปิดโลก

ห้องสมุดโรงเรียนบ้านทุ่งกองมู มีสารนิเทศ และแหล่งความรู้ต่างๆ สาระสำคัญ สารนิเทศมีความสำคัญอย่างยิ่งในการเรียนการสอน แหล่งที่เป็นศูนย์รวมสารนิเทศ คือแหล่งสารนิเทศ/แห่ลงความรู้ประเภทต่างๆ ซึ่งมีวัตถุประสงค์ และความสำคัญหลายประการ ความหมายของห้องสมุด ห้องสมุด ( Library ) หมายถึงแหล่งรวบรวมข้อมูล ข่าวสาร ความรู้ต่างๆ ทั้งที่อยู่ในรูปของสิ่งตีพิมพ์ และไม่ตีพิมพ์ (สารนิเทศ) เพื่อให้ผู้ใช้ห้องสมุดได้ใช้ มีการบริการและจัดอย่างเป็นระบบ เป็นหมวดหมู่ เพื่อสะดวกแก่ผู้ใช้ในการค้นหาวัสดุสารนิเทศดังกล่าว บรรณารักษ์ และเจ้าหน้าที่ห้องสมุดจะเป็นผู้รับผิดชอบในการดำเนินงาน ไม่ว่าจะเป็นการจัดหา จัดซื้อ จัดหมู่ทำบัตรรายการซ่อมหนังสือ ฯลฯ วัตถุประสงค์ของห้องสมุด 1. เพื่อการศึกษา 2. เพื่อการค้นคว้าวิจัย 3. เพื่อการจรรโลงใจ 4. เพื่อการพักผ่อนหย่อนใจ 5. เพื่อบริการด้านข่าวสาร 1. เพื่อการศึกษา จากการที่ปัจจุบันการศึกษาจะเน้นให้ผู้เรียนมีการศึกษาค้นคว้าด้วยตัวเอง ห้องสมุดจึงถือเป็นแหล่งรวบรวมความรู้ที่เปิดโอกาสให้ผู้ใช้ได้ศึกษาความรู้ ได้ด้วยตนเองตามความรู้ความสามารถ และความต้องการของแต่ละบุคคล ดังนั้นห้องสมุดจึงต้องจัดหาหนังสือ สิ่งพิมพ์ ตลอดจนโสตทัศนวัสดุมาไว้บริการในห้องสมุด เพื่อสนองวัตถุประสงค์ดังกล่าวเช่นห้องสมุดโรงเรียน ห้องสมุดมหาวิทยาลัย วิทยาลัย 2. เพื่อการค้นคว้าวิจัย ปัจจุบันประเทศไทยเรามีการพัฒนามาหลายๆ ด้าน ไม่ว่าจะเป็นในด้านการศึกษา การ แพทย์ ธุรกิจ สิ่งแวดล้อม มีการทำวิจัยในหลายด้าน เพื่อให้เกิดความก้าวหน้าทางวิชาการ และเพื่อพัฒนาประเทศ การค้นคว้าวิจัยดังกล่าว ห้องสมุดมีบทบาทมากในการเป็นแหล่งความรู้ข้อมูลต่างๆ เพื่อเป็นหลักฐานอ้างอิงในการวิจัย ผู้ที่จะทำการวิจัยเรื่องใหม่ๆ ย่อมต้องการค้นคว้าเรื่องที่มีอยู่เดิมเพื่อความรู้ และเพื่อให้ทราบว่างานวิจัยเรื่องนั้นๆ มีใครทำแล้วหรือไม่ จะได้ไม่ทำซ้ำ 3. เพื่อการจรรโลงใจ ห้องสมุดได้รวบรวมสารนิเทศไว้หลายประเภทแต่จะมีบางประเภทที่ให้ความจรรโลงใจ หรือความสุขทางใจแก่ผู้อ่าน/ผู้ใช้ เช่น ประเภทวรรณคดี (ทำให้ซาบซึ้งในสำนวนภาษา บทกวี ข้อคิดของนักปราชญ์) ประเภทศาสนา ชีวประวัติ (ทำให้เกิดแนวคิดที่ดี ให้คติชีวิต ชื่นชมในความคิดที่ดีงามของผู้อื่น เกิดแรงจูงใจปรารถนาที่จะกระทำสิ่งนั้น) 4. เพื่อการพักผ่อนหย่อนใจ ห้องสมุดบางแห่งนอกจากจะมีหนังสือ วารสาน นิตยสาร โสตทัศนวัสดุในด้านวิชาการแล้ว ยังมีประเภทที่ให้ความบันเทิง บางแห่งมีการเล่านิทาน จัดนิทรรศการ ประกวดคำขวัญ กิจกรรมดังกล่าวทำให้เกิดความเพลิดเพลิน 5. เพื่อบริการด้านข่าวสาร ห้องสมุดเป็นแหล่งรวบรวมความรู้ ข่าวสารเหตุการณ์ ความเคลื่อนไหวต่างๆของโลก ตลอดจนวิทยาการและเทคโนโลยีใหม่ๆ เช่น หนังสือพิมพ์ วารสาน จะทำให้ผู้อ่านสามารถนำข่าวสารความรู้ที่ได้ไปปรับปรุงความรู้ ความสามารถของตนเองที่มีอยู่เดิมทำให้เป็นคนทันต่อเหตุการณ์ ความเปลี่ยนแปลงของโลก ประเภทของห้องสมุด 1. หอสมุดแห่งชาติ 2. ห้องสมุดโรงเรียน 3. ห้องสมุดมหาวิทยาลัย ห้องสมุดวิทยาลัย 4. ห้องสมุดประชาชน 5. ห้องสมุดเฉพาะ 1. หอสมุดแห่งชาติ คือ ห้องสมุดที่รัฐบาลของประเทศจัดตั้งขึ้นเพื่อรวบรวมหนังสือสิ่งพิมพ์ เอกสาร วัสดุอื่นๆที่ผลิตขึ้นทั้งภายในประเทศ และต่างประเทศ ให้ผู้ใช้ทุกเพศ ทุกวัย ทุกระดับ ได้ศึกษาค้นคว้า ซึ่งวัสดุที่ผลิตขึ้นนี้ มีกฎหมายกำหนดให้ผู้ผลิตต้องส่งมอบให้กับหอสมุดแห่งชาติส่วนหนึ่ง 2. ห้องสมุดโรงเรียน คือ ห้องสมุดที่โรงเรียนแต่ละระดับ (อนุบาล ประถม มัธยมศึกษา) จัดตั้งขึ้นเพื่อเป็นแหล่งค้นคว้าประกอบการเรียนการสอนของครู และนักเรียน และเพื่อส่งเสริมนิสัยรักการอ่าน และการค้นคว้าหาความรู้ด้วยตนเอง 3. ห้องสมุดมหาวิทยาลัย ห้องสมุดวิทยาลัย คือ ห้องสมุดที่ตั้งขึ้นในมหาวิทยาลัย วิทยาลัยโดยมีวัตถุประสงค์เพื่อ ส่งเสริมการเรียนการสอน การค้นคว้าวิจัย แก่นักศึกษา และครูอาจารย์ในสถานศึกษานั้นๆ 4. ห้องสมุดประชาชน คือ ห้องสมุดที่รัฐบาล จังหวัด เทศบาลจังหวัดนั้นๆ จัดตั้งขึ้นเพื่อบริการแก่ประชาชนในท้องถิ่นของตน เพื่อเป็นแหล่งส่งเสริมความรู้ ความสนใจ ปรับปรุงความรู้ในงานอาชีพของตน ให้ประชาชนรู่จักใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ เป็นแหล่งพักผ่อนหย่อนใจและ ความเพลิดเพลิน เป็นศูนย์รวมข่าวสาร และเหตุการณ์ต่างๆของประเทศ และของโลกให้ประชาชนในท้องถิ่นนั้นได้ทราบความเคลื่อนไหว มีความรู้ทันต่อเหตุการณ์ 5. ห้องสมุดเฉพาะ คือ ห้องสมุดหน่วยราชการ องค์การ สถาบัน สมาคม บริษัท โรงงานต่างๆ จัดตั้งขึ้น เพื่อเป็นแหล่งรวบรวมสิ่งพิมพ์ และโสตทัศนวัสดุทางวิชาการ และเฉพาะวิชาที่เกี่ยวข้องกับหน่วยงานนั้น ให้สมาชิกของหน่วยงานได้ศึกษาความรู้ เพื่อช่วยปรับปรุงประสิทธิภาพการทำงาน เพื่อส่งเสริมการค้นคว้าวิจัยในสาขาที่ตนปฏิบัติงานอยู่ ความสำคัญของห้องสมุด 1. ห้องสมุดเป็นแหล่งรวบรวมความรู้ต่างๆในโลกเอาไว้ เมื่อมนุษย์มีการค้นพบความรู้ต่างๆขึ้นมาใหม่ ก็จะมีการบันทึกเก็บรวบรวมไว้ในรูปแบบต่างๆ ส่วนใหญ่จะอยู่ในรูปสิ่งพิมพ์ แต่ปัจจุบันจะบันทึกในคอมพิวเตอร์ ห้องสมุดจึงต้องมีหน้าที่เก็บรวบรวมสารนิเทศไว้บริการ 2. ห้องสมุดเป็นสถานที่ที่ทุกคนสามารถค้นคว้าหาความรู้ได้อย่างเสรี ตามความงามสนใจ การเรียนชั้นเรียนแต่ละคนจะมีความสนใจหรือความชอบที่ต่างกันไปไม่เหมือนกัน บางครั้งครูผู้สอน สอนจำกัดในหลักสูตร แต่ผู้เรียนมีความสนใจ ต้องการค้นคว้าเพิ่มเติม ก็สามารถค้นคว้าเพิ่มเติมได้จากห้องสมุด 3. ห้องสมุดช่วยปลูกฝังนิสัยรักการอ่านและการค้นคว้า เมื่อเข้าห้องสมุดไปอ่านศึกษาค้นคว้าหนังสือหรือสารนิเทศอื่นๆ เพื่อความบันเทิงหรือคลายเครีด ก็เป็นสิ่งหนึ่งที่จะสามารถปลูกฝังให้เกิดนิสัยรักการอ่าน และการค้นคว้าได้ 4. ห้องสมุดช่วยส่งเสริมการใช้เวลาว่างให้เป็นประโยชน์ มนุษย์เราเมื่อมีเวลาว่างมักจะหากิจกรรมที่ไม่ใช่งานประจำทำ บางคนเลือกอ่านหนังสือดูโทรทัศน์ ฟังวิทยุ ดูภาพยนตร์ ปลูกต้นไม้ เลี้ยงสัตว์ ฯลฯ ซึ่งการอ่านหนังสือก็สามารถนำความรู้ ความคิดใหม่ๆ ที่ได้จากการอ่านไปใช้ในชีวิตประจำวัน หรืองานประจำได้ละการจะมีหนังสืออ่านนั้นนอกจากจะซื้อเป็นสมบัติส่วนตัวหรือ ยืมจากเพื่อนคนใกล้ชิดแล้วห้องสมุดก็เป็นแหล่งหนึ่งที่จะสนองความต้องการดัง กล่าว 5. ห้องสมุดช่วยให้ผู้ใช้ มีความรู้ที่ทันสมัยอยู่เสมอ โดยทั่วไปห้องสมุดมีหน้าที่จัดหาทรัพยากรสารนิเทศใหม่ๆ มาบริการผู้ใช้อยู่เสมอ สารนิเทศบางประเภทจะมีการเสมอข่าวสารข้อมูลใหม่ๆ โดยเฉพาะหนังสือพิมพ์ วารสาน ซึ่งให้ข้อมูลที่เป็นปัจจุบัน และทันสมัยกว่าหนังสือ ความหมายของสารนิเทศ สารนิเทศ (Information) บางครั้งใช้ สารสนเทศ ข้อสนเทศ แต่มาจากคำเดียวกัน คือ Information มีผู้ให้นิยามไว้หลากหลาย เช่น จาก ALA Giossary Library and Information Science ได้ให้นิยามว่า สารนิเทศ หมายถึง ความคิด ข้อเท็จจริง จินตนาการ ซึ่งได้มีการสื่อสาร บันทึก พิมพ์และเผยแพร่ทั้งที่เป็นทางการ และไม่เป็นทางการในทุกรูปแบบ นงลักษณ์ ไม่หน่วยกิจ (2526:26) ให้ความหมายสารนิเทศว่า ข่าวข้อเท็จจริง ข้อมูลที่ได้จากการสำรวจ การศึกษาหรือการสอนซึ่งได้มีการบันทึกไว้ในรูปแบบต่างๆ ทั้งในรูปวัสดุตีพิมพ์ และไม่ตีพิมพ์ เช่น หนังสือ สารสาร หนังสือพิมพ์ จุลสาร ต้นฉบับตัวเขียวภาพยนตร์ แผ่นเสียง ภาพเลื่อน เทปโทรทัศน์ ไมโครฟิล์ม เทปแม่เหล็ก จานแม่เหล็ก เป็นต้น จึงสรุปได้ ว่าสารนิเทศ หมายถึง ข่าวสาร ข้อมูล ความรู้ที่ได้มีการบันทึกรวบรวมไว้ไม่ว่าในรูปแบบใดก็ตาม โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อให้ผู้รับสารนิเทศได้ใช้ประโยชน์ในด้านต่างๆ ตามความต้องการ ประเภทของสารนิเทศในห้องสมุด แบ่งได้ 2 ประเภท คือ1. วัสดุตีพิมพ์ (Printed Materials) 2. วัสดุไม่ตีพิมพ์ (Non-printes Materials) 1. วัสดุตีพิมพ์ หมายถึง สารนิเทศที่มีการบันทึกความรู้ที่มีเนื้อหาสาระเพื่อประโยชน์ในการศึกษาค้น คว้า อ้างอิง หรือเพื่อความบันเทิงในรูปแบบของสิ่งพิมพ์ ไม่จำเป็นต้องมีอุปกรณ์ช่วยในการอ่าน ก็สามารถเข้าใจเนื้อหาได้ อ่านได้ตลอดเวลาโดยไม่จำกัดเวลา และสถานที่ได้แก่ 1.1 หนังสือ 1.2 วารสาร/นิตยสาร 1.3 หนังสือพิมพ์ 1.4 จุลสาร และกฤตภาค 2. วัสดุไม่ตีพิมพ์ หมายถึง สารนิเทศที่บันทึกลงในวัสดุที่ไม่ใช่กระดาษ (พลาสติก โลหะ ฟิล์ม) ได้แก่ 2.1 ภาพนิ่ง ได้แก่ รูปภาพ แผนที่ แผนภูมิ ฟิล์มสตริป สไลด์ 2.1 ภาพเคลื่อนไหวได้แก่ ภาพยนตร์ วีดิทัศน์ 2.3 วัสดุย่อส่วน ได้แก่ ไมโครฟิล์ม ไมโครฟิช 2.4 วัสดุเสียง ได้แก่ แผ่นเสียง เทปบันทึกเสียง 2.5 วัสดุสามมิติ ได้แก่ ลูกโลก หุ่นจำลอง 2.6 สื่ออิเล็กทรอนิกส์ ได้แก่ แผ่นซีดีรอม แผ่นดิสก์ คุณค่าของสารนิเทศ วันเพ็ญ สาลีผลิน (ม.ป.ป. : 30) กล่าวว่า สารนิเทศ หรือสารสนเทศ จะมีคุณค่าต่อบุคคลหรือกลุ่มบุคคลในเวลาใดมาก หรือน้อยเกิดจากปัจจัยดังนี้ 1. เวลา (Timer) สารสนเทศที่ได้รับอย่างรวดเร็ว ทันต่อเหตุการณ์ย่อมมีคุณค่าในการใช้ประโยชน์ สารสนเทศบางอย่างจะลดคุณค่าลงเมื่อเวลาผ่านไป หรือสารสนเทศที่ช้าเกินไป ก็ไม่เป็นประโยชน์ เช่น ข่าวในหนังสือพิมพ์ ตัวเลขในการซื้อขายหลักทรัพย์ เป็นต้น 2. ความถูกต้อง (Certainly) สารสรเทศที่ถูกต้องจะให้คุณค่าในแง่ความน่าเชื่อถือ สารสนเทศที่รวดเร็ว แต่ไม่ถูกต้องก็ไม่มีคุณค่าเช่นกัน 3. ความครบถ้วน (Completeness) สารสรเทศที่มีคุณค่า ต้องเป็นสารสนเทศที่มีความครบถ้วน ไม่หดหาย และไม่ถูกบิดเบือน สารสนเทศที่รวดเร็ว และถูกต้องแต่ไม่ครบถ้วน ก็มีคุณค่าลดลง หรือไม่มีคุณค่าเลย เนื่องจากไม่สามารถนำมาใช้ประโยชน์ได้อย่างสมบูรณ์ และมั่นใจ 4. ความต่อเนื่อง (Accumulation) สารสนเทศที่มีคุณค่า จะต้องมีลักษณ์การสะสมของข้อมูลต่อเนื่อง สามารถประสานเป็นเรื่องเดียวกัน ไม่กระจัดกระจาย สารสนเทศที่ถูกต้อง รวดเร็ว และครบถ้วน แต่ไม่มีความต่อเนื่อง ก็จะมีคุณค่าน้อยลงทันที 5. กะทัดรัด (Brief) สารสนเทศที่มีรายละเอียดของเนื้อหาชัดเจน ได้ใจความ ใช้ภาษาที่สั้น กะทัดรัด จะทำให้เกิดความเข้าใจได้ง่าย 6. สะดวก (Easy to retrieve) สารสนเทศที่มีระบบการจัดการเก็บที่ดี ให้ความสะดวกรวดเร็วกับผู้ใช้ในการค้นหา จะมีคุณค่ามากขึ้น แหล่งความรู้/แหล่งสารนิเทศ ประภาวดี สืบสนธิ์ (2532: 27-29) ได้แบ่งสารนิเทศเป็น 2 ประเภท ใหญ่ๆ คือ 1. แหล่งสารนิเทศภายในตัวบุคคล 2. แหล่งสารนิเทศภายนอก 1. แหล่งสารนิเทศภายในตัวบุคคล หมายถึง สารนิเทศซึ่งเกิดขึ้นโดยการประมวลความคิด ความรู้ ใช้ความจำ ใช้ประสบการณ์ตนเอง หรืออาจแสวงหาสารนิเทศโดยการสังเกต อาจเป็นการสังเกตอย่างมีระบบ มีเป้าหมายของการสังเกตอย่างเด่นชัด หรืออาจสังเกตโดยไม่มีระบบ ไม่ได้คาดการณ์มาก่อนว่าจะสังเกตเรื่องใด แล้วแต่ว่าสังเกตเห็นอะไรแล้วจึงนำผลจากการสังเกตมาประมวลภายหลัง นอกจากนี้ยังหาได้จากแฟ้มข้อมูล เอกสารที่ได้รวบรวมเก็บสะสมไว้เพื่อใช้ประโยชน์ส่วนตัว 2. แหล่งสารนิเทศภายนอก หมายถึง แหล่งสารนิเทศที่ใช่ตัวผู้แสวงหาสารนิเทศซึ่งจำแนกเป็น 2.1 แหล่งสารนิเทศบุคคล บุคคลเป็นช่องทางการสื่อสาร และการแสวงหาข้อมูลอย่างไม่เป็นทางการ บุคคลที่เป็นแหล่งสารนิเทศได้แก่ เพื่อนร่วมงาน เพื่อนร่วมอาชีพเดียวกัน เพื่อนบ้าน สมาชิกในครอบครัว บุคคลที่เป็นผู้รู้ ที่ปรึกษา ตัวแทนจำหน่าย ฯลฯ แหล่งบุคคลหรือการติดต่อสื่อสารระหว่างบุคคล เป็นแหล่งสารนิเทศภายนอกที่เป็นที่นิยมใช้เพื่อหาสารนิเทศที่ต้องการมากเป็น อันดับแรก และเป็นอันดับสองรองจากการใช้ประสบการณ์ความคิดของตนเอง 2.2 แหล่งสารนิเทศสถาบัน หมายถึงสถาบันต่างๆ ที่ให้บริการสารนิเทศ ทั้งที่จัดตั้งขึ้นโดยจุดมุ่งหมายเพื่อดำเนินการ และให้บริการอย่างเป็นทางการ ได้แก่ห้องสมุด ศูนย์เอกสาร ศูนย์สารนิเทศ และตั้งขึ้นเพื่อดำเนินงานเฉพาะด้าน สามารถให้บริการข้อมูลข่าวสารที่เกี่ยวข้องกับการดำเดินงานที่เป็นที่ค้อ งการได้ เช่น สำนักงานส่งเสริมการเกษตร สำนักงานสาธารณสุข หน่วยสารนิเทศของรัฐบาล สำนักงานบ้านและที่ดิน ฯลฯ แหล่งสารนิเทศประเภทนี้รวมถึงตัวบุคคลที่ทำหน้าที่รับผิดชอบและเกี่ยวข้อง กับสถาบัน เช่น ครู บรรณารักษ์ พัฒนาการ พระ ทนายความ 2.3 แหล่งสารนิเทศสื่อมวลชน เป็นแหล่งสารนิเทศที่บุคคลจะเข้าถึงได้โดยผ่านสื่อมวลชน เช่น ดูโทรทัศน์ ฟังวิทยุ หรืออ่านหนังสือ หนังสือพิมพ์ วารสาร เป็นต้น ขอขอบคุณhttp://wtoy9991.blogspot.com/